Geri Dönüşüm mü, Dönüştürülmek için Üretilmiş Ürün mü?

Makale Yazarı: Güven Sancak

Tüm dünyada sayısı artan üretim tesisleri ve nicesiyle gelişen doğal kaynakların azalması ve çevre kirliliği gibi problemler artık gündemimiz hâline geldi. Bu çerçevede konuyu hassasiyetle ele alarak, kullanılan ürünlerin yeniden kazanımını amaçlayan geri dönüşüm uygulamaları her geçen gün daha fazla önem kazanıyor.

Plastik veya polyesterin, ortam sıcaklığı, güneş ışığına maruz kalma ve benzeri gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak tamamen yok olması yüzlerce yıl sürebilir. Günümüzde petrol sektörünün ardından en fazla kirliliğe neden olan ikinci iş kolu ise maalesef ki tekstil. Tüketilen tekstil ürünleri, her gün ortaya tonlarca atık çıkarıyor.

O halde çevre bilinci ile gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakabilmek için benimsememiz gereken bazı tüketim alışkanlıklarımız olmalıdır. Bunları; “Azalt”, “Yeniden Kullan” ve “Geri Dönüştür” olarak sıralayabiliriz. Bir oturma grubu gibi tüketici gözünde basit sayılabilecek birkaç parça mobilyayı üretmek için bile 20 ton ve üstü miktarda su kullanılıyor. Ayrıca kumaşlar mobilyaya dönüşürken tahmin edilemeyecek düzeyde kimyasal, malzeme ve enerji tüketiliyor.

Kumaş ve iplik boyaları çevreye yüksek oranda kimyasallar salınmasına da sebep oluyor. Tekstil atığı geri dönüşümü birçok işlemden oluşur. Bu işlemler sırasıyla; Atıkların toplanması, ayrıştırılması, işlenmesi ve sonunda elde edilen ham maddeler ile yeniden kullanılabilir ürünlere dönüştürülmesi şeklinde. Kimyasal geri dönüşüm çoğunlukla polimerlerin depolimerize edildiği (sentetik polimer lifler) veya çözüldüğü (pamuk ve viskon gibi doğal veya sentetik selülozik lifler) bir geri dönüşüm yöntemini ifade eder. Böylece moleküler seviyelere ayrıldıktan sonra, monomerler veya oligomerler yeniden polimerize edilir ve polimerler yeni liflere dönüştürülür. Bununla birlikte, depolimerizasyon veya çözünmeden önce, geri dönüştürülmüş malzeme çoğunlukla mekanik olarak ön işlemden geçirilir. Ayrıca, termal geri dönüşüm genellikle PET parçalarının, peletlerin veya cipslerin eriyik ekstrüzyonu ile liflere dönüştürülmesini ifade eder.